Szanowni Państwo,

w lutowym wydaniu newslettera zwracamy uwagę na istotne zmiany w obowiązujących przepisach, które weszły w życie na początku roku lub wejdą w życie w niedługim czasie. Pierwsza ze zmian dotyczy przepisów o ochronie konsumentów, które weszły w życie 1 stycznia. W szczególności dotyczą one rękojmi przysługującej konsumentów, a także zasad organizowania promocji i publikowania opinii klientów o oferowanych produktach. Ponadto wskazujemy na najważniejsze elementy instytucji fundacji rodzinnej, którą ma wprowadzić nowa ustawa, znajdująca się na etapie podpisu przez Prezydenta RP. Na koniec sygnalizujemy, jakie najważniejsze zmiany wprowadza ostatnia nowelizacja Kodeksu pracy, podpisana przez Prezydenta w dniu 30 stycznia 2023 r.

Życzymy Państwu przyjemnej lektury,

Zespół Kancelarii WBW

Zmiany w prawach konsumentów

Dnia 1 stycznia 2023 r. weszły w życie nowelizacje, które w istotny sposób zmodyfikowały prawa konsumentów. Najważniejsze z nich wprowadzają nowe obowiązki dot. informowania o promocjach oraz spore zmiany w konstrukcji rękojmi.

Przepisy, które weszły w życie wraz z Nowym Rokiem, w pierwszej kolejności znacząco zmieniły zasady informowania o promocjach i publikowania opinii klientów o produktach. Zgodnie z nowymi regulacjami przedsiębiorca informujący swoich klientów o obniżeniu ceny lub usługi, zobowiązany jest za każdym razem (a więc również we wszelkiego rodzaju reklamach, ulotkach etc.) obok ceny promocyjnej wskazywać najniższą cenę danego towaru lub usługi z 30 dni poprzedzających wprowadzenie obniżki. Za niewykonywanie tego obowiązku grozi kara pieniężna w wysokości do 20.000,00 zł. Co istotne, przedsiębiorca, który udostępnia opinie o oferowanych przez niego produktach, powinien informować konsumentów czy, i ewentualnie w jaki sposób, zapewnia, że publikowane opinie pochodzą od osób, które dany produkt nabyły lub go używały.

Spore zmiany zaszły również w zasadach wykonywania praw z rękojmi. Przede wszystkim, przepisów dot. rękojmi w zakresie odnoszącym się do nabywania rzeczy ruchomych przez konsumentów należy obecnie szukać w ustawie o prawach konsumenta, gdzie zostały przeniesione z Kodeksu cywilnego. Zgodnie z ich treścią, w przypadku wystąpienia „braku zgodności towaru z umową” (które to pojęcie zastąpiło pojęcie „wady”) konsument, co do zasady, nie może od razu odstąpić od umowy bądź złożyć oświadczenia o obniżeniu ceny. Jego wybór, na pierwszym etapie reklamacji towaru, został bowiem ograniczony do żądania naprawy lub wymiany towaru i dopiero gdyby to nie przyniosło rezultatu, będzie on uprawniony do odstąpienia od umowy bądź złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny. Co ważne, z 1 roku do 2 lat wydłużono obowiązywanie domniemania istnienia braku zgodności towaru z umową w chwili dostarczenia towaru.

Innym słowy, w obecnym stanie prawnym domniemywa się, że brak zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem 2 lat od chwili dostarczenia towaru, istniał w chwili jego dostarczenia. Nadto, wprowadzono dodatkowe domniemanie, że brak zgodności towaru z umową jest istotny (co ma znaczenie dla możliwości odstąpienie do umowy). Warto również wspomnieć, że skróceniu (z 30 do 14 dni) uległ generalny termin na rozpatrzenie reklamacji konsumenta przez przedsiębiorcę wskazany w ustawie o prawach konsumenta (w przypadku niedotrzymania tego terminu, tak jak dotychczas, uważa się, że przedsiębiorca uznał reklamację). Nie bez znaczenia są również nowo wprowadzone przepisy odnoszące się do umów o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej.

Patryk Halczak, radca prawny

Sejm uchwalił ustawę o fundacjach rodzinnych

W dniu 26 stycznia 2023 r. Sejm uchwalił ustawę o fundacji rodzinnej, która następnie została przekazana do podpisu przez Prezydenta RP. Istotą tej ustawy jest wprowadzenie do polskiego systemu prawnego nowej osoby prawnej, jaką będzie fundacja rodzinna, której celem ma być ułatwienie sukcesji polskich przedsiębiorstw rodzinnych oraz umożliwienie ochrony majątku przedsiębiorców przed rozdrobnieniem. Z założenia instytucja ta ma stanowić skuteczne zabezpieczenie rodzinnego majątku oraz ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa w perspektywie dłuższej niż jedno pokolenie, bez konieczności osobistego zaangażowania następców prawnych.

Fundacja rodzina – nowa forma prawna dla ułatwienia sukcesji firm rodzinnych

Według ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna jest podmiotem z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który zarządza posiadanym majątkiem, zapewnia jego ochronę oraz spełnia świadczenia na rzecz wskazanego przez fundatora beneficjenta, a w szczególności pokrywa koszty jego utrzymania lub kształcenia. Co istotne, fundacja będzie jedynym właścicielem majątku, którym będzie dysponować niezależnie od fundatora. Fundacja rodzinna nie jest oczywiście nowym typem spółki handlowej, więc jej beneficjenci nie będą wspólnikami, jednak ich sytuacja prawna będzie pod pewnymi względami podobna do sytuacji wspólnika spółki handlowej. W szczególności ogół beneficjentów będzie tworzyć zgromadzenie beneficjentów, posiadające pewne uprawnienia dotyczące prowadzenia spraw fundacji, których zakres zależy od treści statutu, a także uzyskają oni prawo do wypłat określonych w fundacji. Celem fundacji jest ułatwienie planowania sukcesyjnego i ochrona majątku prywatnego. Fundacja rodzinna będzie posiadać osobowość prawną, a dla jej utworzenia konieczne będzie sporządzenie przez notariusza aktu założycielskiego albo testamentu, obejmującego oświadczenie fundatora o utworzeniu fundacji rodzinnej.

Fundatorem będzie mogła zostać jedynie osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która wniesie do fundacji majątek o minimalnej wartości stu tysięcy złotych. Fundację rodzinną będzie mogło utworzyć także kilku fundatorów, z wyjątkiem fundacji rodzinnej tworzonej w testamencie – fundacja rodzinna ustanawiana w testamencie będzie mogła mieć tylko jednego fundatora. Tworząc fundację, fundator w ramach statutu będzie miał dużą swobodę w określeniu zasad zarządzania fundacją, jej funkcjonowania oraz celu, dla którego została ona powołana.

Krąg beneficjentów fundacji rodzinnej, zakres przysługujących im uprawnień powinien być ustalany przez fundatora. Beneficjentem fundacji rodzinnej mogą być osoby fizyczne, ale także organizacje pozarządowe prowadzące działalność pożytku publicznego. Beneficjentem będzie mógł być także fundator.

Działalność fundacji rodzinnych 

Fundacja rodzinna nie będzie środkiem do prowadzenia bezpośredniej działalności gospodarczej. Zgodnie jednak z brzmieniem art. 5 ustawy, wyjątek ma stanowić działalność polegająca na obrocie mieniem, jeśli fundacja nie nabyła go tylko w celu dalszej odsprzedaży, najmie, dzierżawie, lub innego rodzaju udostępniania mienia do korzystania, przystępowaniu do spółek handlowych i innych podobnych jednostek organizacyjnych, udzielaniu pożyczek spółkom, w których fundacja jest wspólnikiem, lub beneficjentom fundacji, a także na obrocie obcą walutą w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej.

Istotne jest również, że fundacja rodzinna pod pewnymi warunkami będzie mogła prowadzić swoje gospodarstwo rolne w zakresie produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, a także w zakresie gospodarki leśnej.

Istotne zmiany dotyczące prawa do zachowku

Ustawa o fundacji rodzinnej nowelizuje również przepisy prawa spadkowego dotyczące zachowku, czyniąc je bardziej elastycznymi. Dopuszczono m. in. możliwość zrzeczenia się zachowku – zarówno w części, jak i w całości, a także zrzeczenia się zachowku na rzecz określonego tylko spadkobiercy, co będzie rozumiane jako zrzeczenie się zachowku pod warunkiem, że określona osoba będzie spadkobiercą. Ponadto nowa ustawa przewiduje w stosunku do instytucji zachowku możliwość rozłożenia świadczenia na raty, odroczenia terminu płatności czy obniżenia jego wysokości.

Dodatkowo ustawa zakłada, że przy obliczaniu zachowku nie będzie doliczać się do spadku funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej, wniesionego przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, chyba że fundacja rodzinna jest spadkobiercą.

Rozwiązania podatkowe 

Zasadniczo, opodatkowanie fundacji rodzinnej i beneficjentów uwzględnia związki rodzinne z fundatorem i jest neutralne podatkowo. Założenie fundacji rodzinnej oraz wniesienie do niej majątku nie będzie opodatkowane. Konieczność zapłaty CIT pojawi się dopiero na etapie wypłaty świadczeń przez fundację dla beneficjentów albo w przypadku rozwiązania fundacji rodzinnej. Beneficjenci będący osobami fizycznymi, jako podatnicy PIT, będą zwolnieni z podatku, jeśli będą fundatorem oraz jego małżonkiem, wstępnym, zstępnym, rodzeństwem, pasierbem, ojczymem lub macochą. Pozostali beneficjenci zapłacą 15% PIT. Przychody uzyskane z prowadzonej przez fundację działalności gospodarczej, w zakresie dozwolonym przez nową ustawę, co do zasady nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wyjątkiem będą np. przychody z odpłatnego udostępniania do korzystania budynków, należących do fundacji.

Nowa forma prawna, jaką jest instytucja fundacji rodzinnej stanowi długo oczekiwane rozwiązanie, umożliwiające bezpieczne uporządkowanie spraw sukcesyjnych polskich przedsiębiorców, wzorowane na rozwiązaniach prawnych państw germańskich. Będzie środkiem pozwalającym na zabezpieczenie majątku i ochronę ciągłości rodzinnych przedsiębiorstw w perspektywie wielopokoleniowej. Zgodnie z projektem, ustawa ma wejść w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia. W związku z tym, że projekt został już przekazany do podpisu przez Prezydenta, można oczekiwać, że ustawa wejdzie w życie w pierwszej połowie bieżącego roku kalendarzowego.

Karolina Połatyńska, praktykant

Zmiany w Kodeksie pracy – praca zdalna i kontrola trzeźwości

W dniu 30 stycznia 2023 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 1 grudnia 2022 r. zmieniającą Kodeks pracy i inne ustawy, która wprowadza do Kodeksu pracy pracę zdalną oraz umożliwia prowadzenie kontroli trzeźwości pracowników.

Przepisy dotyczące pracy zdalnej wejdą w życie w terminie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw ( początek kwietnia 2023 r.)

Przepisy dotyczące kontroli trzeźwości wejdą w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw (połowa lutego 2023 r.)

Nowelizacja uchyla przepisy Kodeksu pracy dotyczące telepracy i wprowadza w ich miejsce regulacje dotyczące pracy zdalnej (uzgodnionej z pracodawcą, wykonywanej na polecenie pracodawcy, wykonywanej na wniosek pracownika (okazjonalnie do 24 dni w roku kalendarzowym)).

Jeśli praca zdalna ma dotyczyć grupy lub grup pracowników zasady wykonywania pracy zdalnej określone powinny zostać w porozumieniu zawieranym między pracodawcą a zakładową organizacją związkową (gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna organizacja związkowa – z nimi wszystkimi). Jeśli u danego pracodawcy nie działają organizacje związkowe – zasady wykonywania pracy zdalnej określać ma regulamin po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Wykonywanie pracy zdalnej będzie możliwe także na postawie ustaleń indywidualnych (gdy nie zostało zawarte porozumienie ze związkowcami ani nie został wydany regulamin) – na podstawie polecenia wykonywania pracy zdalnej lub porozumienia zawartego z pracownikiem. Niezależnie od tego na jakiej podstawie wykonywana będzie praca zdalna określić należy w szczególności:

     – zasady pokrywania przez pracodawcę kosztów związanych z instalacją, serwisem i konserwacją narzędzi pracy w tym urządzeń technicznych do wykonywania pracy zdalnej należących do pracownika, kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do pracy zdalnej (głównie dostęp do Internetu) ponoszonych przez pracownika (określić należy zasady ustalania ekwiwalentu pieniężnego tytułem zwrotu tych kosztów lub decydować o ryczałcie na pokrycie przewidywanych kosztów),

     – zasady kontroli wykonywania pracy zdalnie, 

    – zasady kontroli w zakresie BHP,

    – zasady porozumiewania się pracownika zdalnego z pracodawcą

Przepisy stanowić będą o konieczności dokonania oceny ryzyka zawodowego pracownika wykonującego pracę zdalną, w szczególności wpływ tej pracy na wzrok, układ mięśniowo-szkieletowy oraz uwarunkowania psychospołeczne tej pracy.

Zgodnie z uchwaloną nowelizacją pracodawca będzie mógł wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników na obecność alkoholu i innych substancji działających podobnie do alkoholu, jeśli będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Pracodawca, aby prowadzić taką kontrolę, niezbędnie musi uregulować jej zasady w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy albo w obwieszczeniu (jeśli nie jest objęty układem zbiorowym pracy i nie wprowadził regulaminu pracy). Kontrola będzie mogła dotyczyć także pracowników zatrudnionych na innej podstawie niż umowa o pracę.

Jesteśmy gotowi, aby wesprzeć Państwa przy dostosowaniu wewnętrznych procedur do nowego stanu prawnego.

Marta Sabat, radca prawny