Newsletter – WBW Weremczuk Bobeł & Wspólnicy – Październik 2021

Szanowni Państwo,

w październikowym wydaniu newslettera zwracamy uwagę na dwie projektowane ustawy, będące przedmiotem prac parlamentu, które po uchwaleniu mogą bardzo istotnie wpłynąć na działalność prowadzoną przez polskich przedsiębiorców. Pierwszą z nich jest nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług, mająca wprowadzić elektroniczny Krajowy System e-faktur. Drugą z nich jest opisana już w kwietniowym wydaniu newslettera nowelizacja Kodeksu spółek handlowych, wprowadzająca do polskiego prawa spółek regulację prawa holdingowego, która w ostatnim czasie została przyjęta w pierwszym czytaniu przez Sejm. Ponadto wskazujemy na ogłoszone kilka dni temu pierwsze założenia do długo oczekiwanej ustawy, która ma chronić sygnalistów. Polska powinna implementować dyrektywę unijną w nieco dłużej niż 2 miesiące, a przepisy określą wiele nowych obowiązków dla pracodawców.

Życzymy Państwu przyjemnej lektury,

Zespół Kancelarii WBW

Prace nad przepisami prawa holdingowego na coraz bardziej zaawansowanym etapie

23 sierpnia 2021 r. Prezes Rady Ministrów skierował do Sejmu projekt ustawy nowelizującej Kodeks spółek handlowych w zakresie wprowadzenia przepisów prawa holdingowego. Z kolei w dniu 1 października 2021 r. w Sejmie odbyło się jego pierwsze czytanie. Parlamentarzyści zadecydowali o nieodrzuceniu projektu oraz o podjęciu dalszych prac nad projektowanymi przepisami w komisji sejmowej.

Rewolucyjne zmiany w prawie spółek handlowych

W kwietniowym newsletterze informowaliśmy o trwających w Rządowym Centrum Legislacji pracach nad projektem rządowej nowelizacji Kodeksu spółek handlowych (link: https://wbwlegal.pl/blog/2021/04/22/newsletter-wbw-weremczuk-bobel-wspolnicy-kwiecien-2021/). Od tego czasu na etapie prac legislacyjnych wprowadzono do niego kilka poprawek, które jednak nie zmieniły zasadniczego kształtu całej nowelizacji.

Na uwagę zasługuje m.in. usunięcie możliwości zaostrzenia w umowie lub statucie spółki przesłanek do odmowy wykonania wiążącego polecenia spółki dominującej przez spółkę zależną jedynie do sytuacji, jeżeli wykonanie polecenia doprowadziłoby do niewypłacalności tej spółki albo do zagrożenia niewypłacalnością. Obecny projekt przewiduje natomiast możliwość rozszerzenia przesłanek, upoważniających zarząd spółki zależnej do odmowy wykonania wiążącego polecenia.

Mimo wprowadzonych poprawek, projekt nadal budzi kontrowersje z uwagi na bardzo szerokie uprawnienia, jakie przyznaje spółkom dominującym w zakresie wpływu na prowadzenie spraw spółek zależnych. Dodatkowo nowelizacja ma wprowadzić sporo dodatkowych zmian, niezwiązanych z prawem holdingowym. Można wśród nich wskazać choćby na obowiązek protokołowania posiedzeń zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy też na zobowiązanie zarządu spółki akcyjnej do przekazywania radzie nadzorczej informacji na temat podejmowanych uchwał zarządu oraz aktualnej sytuacji majątkowej spółki.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Projekt nowelizacji Kodeksu spółek handlowych znajduje się wciąż na etapie prac legislacyjnych. Z uwagi na szeroki zakres projektowanych zmian, należy spodziewać się, iż do projektu ustawy zostanie zgłoszonych bardzo wiele poprawek. W związku z powyższym ustawa prawdopodobnie nie zostanie przyjęta przez parlament w tym roku.

Należy jednak pamiętać, iż nowelizacja Kodeksu spółek handlowych była projektowana przez Radę Ministrów – dokładnie przez Ministerstwo Aktywów Państwowych, a w prace nad projektem zaangażowano wiele środowisk. W związku z tym można przypuszczać, iż ustawa nie zostanie odrzucona przez parlament i może zostać przyjęta już w pierwszym półroczu 2022 roku. Projekt przewiduje, że część przepisów wejdzie w życie już 1 kwietnia 2022 r., a pozostała część ustawy po upływie 6 miesięcy od jej ogłoszenia, ale można założyć, że wejście w życie ustawy zostanie przesunięte w czasie.

Projekt ustawy został opublikowany na stronach Sejmu w druku nr 1515 i można się z nim zapoznać pod linkiem: https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=1515.

Sebastian Michalak, praktykant

Krajowy System e-faktur

1 października 2021 r. Sejm przyjął nowelizację ustawy o podatku od towarów i usług. Zmiany dotyczą Krajowego Systemu e-faktur. Za przyjęciem noweli głosowało 448 posłów, 1 był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. System początkowo będzie dobrowolny, jednak zamiarem Ministerstwa Finansów jest objęcie wszystkim podmiotów obowiązkiem elektronicznego fakturowania.

Krajowy System e-faktur (KSEF) ma być systemem teleinformatycznym, pozwalającym na przechowywanie i otrzymywanie faktur ustrukturyzowanych. System będzie nadawać każdej nowowprowadzonej fakturze unikalny numer identyfikujący oraz będzie przeprowadzać weryfikację zgodności faktur ze wzorem faktury ustrukturyzowanej. Z chwilą przydzielenia dokumentowi numeru identyfikacyjnego faktura ma być uznawana za wystawioną i doręczoną.

Dotychczas na wprowadzenie elektronicznych faktur zdecydowały się 3 państwa Unii Europejskiej. Ministerstwo finansów liczy, że wprowadzenie e-faktur doprowadzi do uszczelnienia systemu i przyspieszy okres rozliczenia podatku VAT z 60 na 40 dni.

Elektroniczne faktury wspomogą pracę urzędów skarbowych

Zgodnie z założeniem zadaniem KSEF będzie również kontrola poprawności danych wykazywanych przez podatników w fakturach. Doprowadzić ma to do znacznego zwiększenia możliwości analitycznych organów skarbowych. Podobne rozwiązanie zostało przyjęte w 2017 roku we Włoszech, gdzie początkowo funkcjonował na zasadzie dobrowolności, a w 2019 roku system stał się obowiązkowy.

E-faktury początkowo dobrowolne, potem obowiązkowe

Korzystanie z e-faktur ma być początkowo dobrowolne. Zatem faktury ustrukturyzowane obok faktur papierowych, staną się dodatkowym narzędziem fakturowania kontrahentów. Przedsiębiorca sam zdecyduje, czy wystawi fakturę papierową czy poprzez Krajowy System e-faktur. Przynajmniej początkowo wystawianie faktur ustrukturyzowanych ma wymagać akceptacji kontrahenta. W przypadku jej braku, forma przekazania faktury zależeć będzie od woli stron.

Mimo, że początkowo korzystanie z KSEF będzie dobrowolne, to MF chce w przyszłości objąć obowiązkiem elektronicznego fakturowania wszystkie podmioty gospodarcze. Ministerstwo zakłada, że jeżeli system się sprawdzi, to od 2023 roku będzie on obowiązkowy. Na ten moment nie można przewidzieć, jakie konsekwencje dla podatników będzie niosło ze sobą wprowadzenie systemu e-faktur. Ministerstwo Finansów zapowiada, że w narzędzia do obsługi e-faktur zostanie wyposażony program e-mikrofirma. Obecność systemu w darmowym programie dostarczanym przez Ministerstwo Finansów ma zachęcić podatników do wystawiana faktur ustrukturyzowanych.

Projekt został opublikowany na stronach Sejmu w druku nr 1547.

Igor Mańkowski, aplikant radcowski

Są założenia do projektu „ustawy o sygnalistach”

5 października br. Rada Ministrów przedstawiła założenia projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, tzw. sygnalistów. Ustawa ma implementować do naszego porządku prawnego Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii.

Ustawa określi uprawnienia osób zgłaszających naruszenia, co będzie wiązać się z powstaniem nowych obowiązków dla przedsiębiorców.

Celem Dyrektywy, która weszła w życie w grudniu 2019 r. jest poprawa egzekwowania prawa i polityk Unii w określonych dziedzinach poprzez ustanowienie minimalnych norm zapewniających ochronę osobom, które zgłaszają naruszenia prawa Unii – sygnalistów.

Prawodawca unijny uważa, że działalność sygnalistów zapobiega szkodom i służy wykrywaniu niebezpieczeństw i zagrożeń dla interesu publicznego, które w przypadku braku ochrony sygnalistów nie zostaną wykryte.

Przepisy ustawy wyłączą możliwość narażenia na jakikolwiek uszczerbek lub możliwość postawienia zarzutu z powodu dokonania zgłoszenia. Wprowadzony zostanie zakaz jakiegokolwiek niekorzystnego traktowania, w tym niekorzystnego traktowania w zatrudnieniu.

Zgodnie z założeniami projekty do ustawy, ochroną mają być objęte osoby dokonujące zgłoszeń lub ujawniające informacje lub uzasadnione podejrzenia naruszenia prawa, pracujące w sektorze prywatnym lub publicznym, które uzyskały informacje na temat naruszenia w kontekście związanym z pracą. Ochrona ma dotyczyć sygnalistów niezależnie od podstawy wykonywania pracy, osób świadczących pracę na rzecz podmiotów, z którymi podmiot zatrudniający utrzymuje relacje gospodarcze (wykonawcy, podwykonawcy, dostawy), a także osób, które zgłoszą informacje o naruszeniach w kontekście związanym z pracą, (akcjonariusze, wspólnicy, członkowie organów osoby prawnej). Ochroną mają być objęte także osoby których stosunek pracy (lub inny na podstawie którego świadczą pracę) ustał lub dopiero ma zostać nawiązany.

Ochrona ma dotyczyć także osób pomagających w dokonaniu zgłoszenia oraz powiązanych z sygnalistą.

Podmioty działające w sektorze prywatnym będą musiały:

utworzyć wewnętrzne kanały dokonywania zgłoszeń naruszeń, zapewniające sygnaliście ochronę poufności,
opracować procedurę na potrzebę dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i podejmowania działań następczych – po konsultacji i w porozumieniu z przedstawicielami pracowników,
prowadzić z zachowaniem poufności rejestr wszystkich przyjętych zgłoszeń.

Czas na wdrożenie Dyrektywy mija 17 grudnia 2021 r. dla podmiotów, które zatrudniają co najmniej 250 osób. Jedynie w przypadku podmiotów w sektorze prywatnym, które zatrudniają od 50 do 249 pracowników implementacja w zakresie obowiązku ustanowienia wewnętrznych kanałów zgłaszania naruszeń powinna nastąpić do dnia 17 grudnia 2023 r. Czasu na uchwalenie ustawy jest mało. Założenia projektu nie określają vacatio legis ustawy. Warto, aby przedsiębiorcy zatrudniający do 50 osób już teraz rozpoczęli przygotowywania do wypełniania obowiązków planowanej ustawy.

Marta Sabat, radca prawny